Randgemeente Antwerpen

De afgelopen week besteedden de kranten ruim aandacht aan een ruzietje tussen een aantal officiële ’bouwmeesters’, stadsplanners en architectuurcritici enerzijds en de (Antwerpse) N-VA. De aanleiding was een opiniebijdrage van ‘Vlaams Bouwmeester’ Peter Swinnen in De Standaard onder de titel ‘Suburbia aan de Schelde’. Ik ga hier niet verder in op de discussie zoals zij zich ontwikkeld heeft, maar de kern van Swinnens betoog werd in de krant lapidair samengevat als ‘Het Antwerps geloof in de stad lijkt naar een dieptepunt te neigen. Repressie krijgt de voorkeur op stadsontwikkeling.’ Daarbij moet wel opgemerkt worden dat dat ‘Antwerps geloof’ zich op de eerste plaats situeert bij de kliek die op dit ogenblik op het stadhuis de scepter zwaait.

Maar in de marge van deze ruzie verschenen in de krant ook twee berichtjes die van opzij een licht werpen op de ideeën over stadsontwikkeling en stedelijkheid bij het Antwerpse bestuur. Op maandag 13 januari meldde De Standaard: “In een klein uur heeft de Antwerpse politie donderdag 46 fietsers op de bon gegooid. Ze reden allen door het rood licht op het kruispunt van de Kerkstraat met de Carnotstraat. Dat toezicht leverde meer dan 7.000 euro op, en dat uitsluitend van fietsers die het rode licht negeerden om rechts af te slaan. Het negeren van een rood verkeerslicht is een overtreding van de derde graad. De fietsers kregen een proces-verbaal en een onmiddellijke inning van 165 euro. De politie kondigt aan de controles te zullen herhalen.” Een paar dagen later volgde het bericht dat de stad onderzoekt of het mogelijk is om in bepaalde wijken het parkeren van auto’s op het voetpad toe te laten.

Wat is de relatie tussen deze twee berichtjes en de opvattingen binnen de N-VA over stadsontwikkeling en stedelijkheid?

1. Fietsers zijn een doelgroep geworden van repressie. Het pakken “in een klein uur” van 46 fietsers die door het rood licht rechts afslaan sluit aan bij recente verhalen van fietsers die gepakt worden wanneer zij stapvoets rijdend telefoneren of even tegen de richting van de straat in fietsen.

2. Dat die politieactie plaatsvindt op de hoek van de Kerkstraat en de Carnotstraat is ook niet toevallig. Zowel de burgemeester als de politiechefs hebben al herhaaldelijk aangekondigd dat zij o.m. Antwerpen-Noord viseren. Twee zichtbare bevolkingsgroepen van het district Borgerhout zijn al vaker het voorwerp geweest van ergernis van de burgemeester: de allochtone jongeren (= ‘Marokkaanse boefjes’) en de bakfietstweeverdieners, die sinds jaren in de wijk komen wonen vanwege de stijlvolle en toch betaalbare woningen. Door de fietsers te pakken sla je twee vliegen in één klap: de politie toont haar manifeste en repressieve aanwezigheid en het linkse bakfietsgespuis moet lekker 165 euro dokken.

3. In plaats van toe te geven aan de arrogantie van die fietsers, krijgt de auto gewoon lekker meer ruimte, letterlijk, op het voetpad. Ook dit beleidsvoornemen past binnen de provinciale mentaliteit van de N-VA. In de aanloop naar de laatste gemeenteraadsverkiezingen verzette de partijafdeling uit Brasschaat (een dorp in de noordelijke rand van Antwerpen) zich al tegen het doortrekken van een tramlijn uit het centrum van de stad naar de randgemeente. Met zo’n lijn van het openbaar vervoer zou het immers voor het gespuis uit Antwerpen-Noord makkelijker worden om naar het welvarende Brasschaat te komen. Nee, belangrijker was dat het volk uit Brasschaat comfortabel op zaterdag met de auto kon gaan winkelen in het centrum van de stad.

Nu was het mobiliteitsbeleid van het vorige gemeentebestuur ook al ellendig. Denk maar aan de vele straten die heraangelegd werden met kasseien (kinderkopjes) die niet zouden misstaan in Paris-Roubaix (Hopland, Otto Veniusstraat, Keizerstraat, Van Wezenbekestraat … in de Lange Klarenstraat heb ik zelfs politie over het voetpad zien fietsen om de kasseien te mijden). Of de verplichte eenrichting straten die automobilisten terugsturen naar het vertrekpunt: bijvoorbeeld wie van de Italiëlei naar het centrum wil door (Kipdorpbrug, Molenbergstraat), Korte Winkelstraat wordt via de Van Boendalestraat onvermijdelijk teruggeleid naar de Italiëlei. Tegenover die inhoudsloze pesterijen of het onbenul van de vorige administratie, viseert het huidige college echter openlijk de zwakkere partijen in de stad: de gekleurde jongeren, de fietsers. Misschien is het inderdaad de bedoeling van Antwerpen een groot Brasschaat te maken: een welvarende, overwegend blanke suburb, waar je je tenminste nog gewoon met de auto kan verplaatsen.